Wąwóz Pieciówki

Pieciówka jest niewielką rzeczką, biorącą początek na podmokłych łąkach, koło miejscowości Łozy w Puszczy Augustowskiej i wpadającą do Czarnej Hańczy. Najładniejszy odcinek stanowią meandry na odcinku pomiędzy wsią Gruszki, a mostkiem na leśnej drodze z Mikaszówki do Kudrynek. Pieciówka płynie tu rozległym wąwozem, tworząc liczne rozlewiska. Charakterystyczne jest tu występowanie mozaiki mikrosiedlisk: łęgów bagiennych i wilgotnych, olsu oraz wilgotnego lasu mieszanego i grądu, co uwarunkowane jest poziomem wody gruntowej i urzeźbieniem mikroreliefu. Na trasie, wzdłuż prawego brzegu Pieciówki, od drogi Mikaszówka - Kudrynki w kierunku wsi Gruszki, występują łęgi bagienne i olsy na glebach torfowo-murszowych. Natomiast na lewym brzegu występuje mozaika gleb torfowo-murszowych, mułowych i mad tworzących siedliska łęgów bagiennych i wilgotnych.

Trasa poprowadzi kilkaset metrów w górę rzeki, by następnie skręcić na skarpę, gdzie występuje świerkowo - sosnowy bór mieszany i zawrócić w prawo ku drodze, którą przybyliśmy. Zrobimy więc niewielką pętlę, Czas przejścia około 30 min. Teren przy rzece jest podmokły, szczególnie po deszczu i miejscami trudny do przebycia. Ścieżka jest niewyraźna, należy więc wypatrywać znaków "sowy" i kierować się opisem terenu. W lesie łęgowym drzewostan tworzy głównie olsza czarna z domieszką brzozy omszonej i świerka, a także jesionu. Warstwa krzewów jest dobrze rozbudowana. Występują: czeremcha, leszczyna, porzeczka czarna i czerwona, kruszyna, kalina. Typ warstwy runa ziołoroślowo - zielny, przy brzegu rzeki - szuwarowy.

Charakterystyczne gatunki runa to: gwiazdnica gajowa, pokrzywa zwyczajna, bluszczyk kurdybanek, niecierpek pospolity, kuklik zwisły, czworolist pospolity, śledziennica skrętolistna. Warstwa mchów jest słabo rozwinięta. Spotyka się głównie niewielkie płaty mszaków z rodzaju Mnium (merzyk). Z roślin chronionych występują: bezzieleniowy storczyk gnieźnik leśny, krzew wawrzynek wilczełyko, oraz saprofityczny grzyb spotykany na butwiejącym drewnie - gałęziak strojny. Drzewa w łęgu ze względu na wysoki poziom wody gruntowej mają płytkie systemy korzeniowe, skąd częstym widokiem na trasie są wiatrołomy. Powalone pnie drzew ulegają naturalnemu rozkładowi, przy udziale owadów, grzybów saprofitycznych i innych organizmów. Szczególnie dużo wiatrołomów jest w odleglejszej części wąwozu, bliżej Gruszek, której nie obejmuje nasza trasa. Spróchniałe pnie drzew są, często mieszkaniem dla mrówki gmachówki i miejscem żerowania dzięciołów. Z innych ptaków możemy spotkać w łęgu: łozówkę, rokitniczkę, strumieniówkę, sikory.

Żyje tu też wiele płazów: żaby, ropuchy, traszki - zwyczajna i grzebieniasta.

Opis trasy:
Tablica "Wąwóz Pieciówki" znajduje się za słupem telegraficznym nr. 66 na drodze Mikaszówka - Kudrynki. Teren wyraźnie obniża się, mijamy brzozę omszoną i kierujemy się lekko w prawo. Następnie skręcamy ku rzece i wychodzimy na brzeg Pieciówki. Brzegi porasta roślinność szuwarowa i wodna: mozga trzcinowata, manna mielec i manna jadalna, turzyca pospolita, mięta wodna, wierzbownica kosmata, przetacznik bobownik i bobowniczek, niezapominajka błotna, kosaciec żółty. Po drugiej stronie rzeki, teren jest bardziej podmokły. Widoczne są olsze i jesiony, a w runie wysoka roślina zielna - sadziec konopiasty (jego nazwa pochodzi od kształtu liści, które podobne są do liści konopi). Wokół nas na nieco wyższym brzegu rośnie kościenica wodna o delikatnych białych kwiatach, a także ogromne liście łopianu.

Wycofujemy się do powalonego pnia brzozy i przechodzimy po nim w głąb łęgu. W obniżeniu, w którym zalega woda, po lewej stronie powalonego pnia, mieczowate liście kosaćca żółtego i marek szerokolistny, a po prawej delikatny krzew wierzby kruchej.

Wychodzimy na grupę świerków. Runo jest tu wyraźnie uboższe. Wracamy na słabo widoczną ścieżkę u podnóża skarpy. Wychodzimy znów nad brzeg Pieciówki. Przed nami 2 wyspy. Na pierwszej kępa mięty wodnej. Na drugiej - olsza czarna. Idziemy dalej wzdłuż brzegu i oberwujemy zakola rzeki.

Mijamy ogromne pióropusze paproci - wietlicy samiczej.

Wychodzimy znów nad rzekę. Wspaniała roślinność błotno-szuwarowa. Po lewej stronie kępa kosaćca, po prawej sadziec konopiasty i ostrożeń warzywny.

Przed nami w wodzie skrzyp bagienny. Z tyłu na piaszczystej skarpie kolumny dziewanny drobnokwiatowej. Opuszczamy to dzikie miejsce i idziemy dalej niewyraźną, podmokłą ścieżką.

Po drodze mijamy stanowisko rośliny chronionej - storczyka: gnieźnika leśnego. Na skarpie leży stary powalony pień brzozy porośnięty mchem i owocnikami hubiaka pospolitego. Idziemy ścieżką do podnóża skarpy, oddzieleni od koryta rzeki pasem roślinności rosnącej na podmokłym, grząskim gruncie.

Widzimy powalone, stare pnie drzew, rozkładane przez grzyby - wśród nich spróbójmy wypatrzeć chroniony gatunek: gałęziaka strojnego. Jego żółtawe, krzaczkowate owocniki są trujące.

Jeszcze raz wychodzimy nad brzeg Pieciówki, ocienionej grupą świerków. Charakterystyczne, ubogie mszyste runo, właściwe zakwaszonym glebom glejowym (zakwaszenie powoduje rozkładające się igliwie świerka).

Z tyłu za nami wejście na skarpę. Za chwilę obejrzymy przebytątrasę z góry. Ścieżka wyprowadza nas na świerk o bardzo dziwnych kształtach korony. Pień rozgałęzia się w górze na trzy prostopadłe konary. Wyrosły one z bocznych pączków, kiedy szczytowy pąk został uszkodzony.

W górze na skarpie występuje inny typ lasu. Jest to mieszany bór sosnowo - świerkowy. Zwraca uwagę zmiana charakteru runa leśnego; więcej tu mchów, traw, krzewinek, mało jest gatunków zielnych o dużych, delikatnych liściach.

Ze skarpy roztaczają, się wspaniałe widoki na zakola Pieciówki. Na trasie znajdziemy tablicę - punkt widokowy na Pieciówkę. Idziemy wzdłuż skarpy omijając ewentualne przeszkody. Możemy też zejść ze skarpy w głąb lasu i trzymając się znaków, wyjść na drogę Mikaszówka - Kudrynki . Przy samym wyjściu na drogę rośnie chroniony krzew - wawrzynek wilczełyko.